Drawski Park Krajobrazowy

Informacje ogólne

Drawski Park Krajobrazowy (DPK) położony jest we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego. Został utworzony 24 kwietnia 1979 roku, w celu ochrony najcenniejszego pod względem przyrodniczym, kulturowym, historycznym i krajobrazowym fragmentu Pojezierza Drawskiego. Powierzchnia Parku przekracza 38 tys. ha, zaś otulina zajmuje ponad 23 tys. ha. Położony jest on na obszarze sześciu gmin, pomiędzy miejscowościami: Połczyn Zdrój, Łubowo, Czaplinek i Złocieniec.

Najbardziej istotnym elementem wpływającym na krajobraz Parku jest ukształtowanie terenu, będące wynikiem działalności lodowca, głównie zlodowacenia bałtyckiego. W północnej części DPK występują wały moreny czołowej, często poprzecinane licznymi jarami, zaś południowa część odznacza się łagodniejszą konfiguracją i obfituje w jeziora. Na walory przyrodnicze DPK składają się ponadto: występowanie wielu jezior, licznych rzek, małych potoków, źródlisk, mokradeł, torfowisk i lasów, bogactwo ekosystemów w niewielkim stopniu przekształconych przez człowieka oraz występowanie wielu rzadko spotkanych gatunków roślin i zwierząt.

Obszar DPK położony jest w przeważającej części w zlewni rzeki Drawy. Niewielki obszar zlewni jeziora Komorze poprzez Piławkę posiada odpływ do rzeki Gwdy, będącej dopływem Noteci. Północna i północno-wschodnia część Parku leży w zlewni rzeki Dębnicy, odprowadzającej wody poprzez Parsętę do Morza Bałtyckiego. Górne biegi rzek, mających swe źródła w rejonie wzniesień morenowych, mają często charakter górskich potoków.

Wielką atrakcją Parku są jeziora. W granicach DPK zlokalizowanych jest ich 47, zaś w otulinie 30. Największym spośród nich i drugim co do głębokości w Polsce, jest jezioro Drawsko (powierzchnia 1871 ha, maksymalna głębokość 79,7 m). Do większych jezior Parku należą także: Siecino, Komorze, Wilczkowo, Żerdno i Krosino. Najbardziej cennymi pod względem przyrodniczym są jeziora lobeliowe, charakteryzujące się występowaniem reliktowej roślinności i bardzo czystymi wodami. Należą do nich: Czarnówek, Kapka i Łęka.

Park odznacza się także bogactwem szaty roślinnej i świata zwierzęcego. W jego florze spotyka się gatunki charakterystyczne dla roślinności atlantyckiej, arktycznej, borealnej, górskiej i południowej. Stwierdzono występowanie ponad 40 gatunków objętych ochroną prawną, m. in.: wawrzynka wilczełyko, rosiczki okrągłolistnej, pośredniej i długolistnej, storczyka plamistego, krwistego, szerokolistnego i Traunsteinera, paprotki zwyczajnej, wiciokrzewu pomorskiego, lilii złotogłów i kopytnika pospolitego. Duże zróżnicowanie biotopów Parku stwarza dogodne warunki dla wielu gatunków zwierząt. W jeziorach i rzekach występuje przeszło 30 gatunków ryb. Obszary wodne i przywodne sprzyjają bytowaniu i gnieżdżeniu się wielu gatunków ptaków, szczególnie wodno-błotnych. Spotyka się tu często: łabędzie, perkozy, kaczki, żurawie, czaple i kormorany. Rozległe kompleksy leśne są ostoją dla ptaków drapieżnych, m. in. bielika, kani rudej i orlika krzykliwego. Spośród ssaków, na terenie DPK licznie występuje bóbr.

Na terenie DPK znajduje się około 300 pomników przyrody. Są to najczęściej, odznaczające się sędziwym wiekiem i pięknym pokrojem: dęby, buki, lipy, klony i graby. Największy z nich to buk o obwodzie ok. 9 m znajdujący się na wyspie Bielawie położonej na jeziorze Drawsko. Pomniki przyrody nieożywionej to najczęściej głazy pozostawione przez cofający się lodowiec. Największy, zlokalizowany w otulinie DPK, posiada obwód około 19 m i wysokość 3,5 m.

Najcenniejsze pod względem przyrodniczym fragmenty Parku i jego otuliny zostały objęte ochroną rezerwatową. Utworzono dziewięć rezerwatów:

• Jezioro Czarnówek – rezerwat wodno-florystyczny, gdzie ochroną objęto jezioro lobeliowe z charakterystyczną dla tego typu zbiornika roślinnością,

• Torfowisko nad Jeziorem Morzysław Mały – rezerwat torfowiskowo-florystyczny, charakteryzujący się występowaniem na małej powierzchni aż dziewiętnastu różnych zespołów roślin wodnych, ziemno-wodnych i torfowiskowych,

• Brunatna Gleba – rezerwat glebowy, utworzony w celu zachowania w stanie niezmienionym klasycznej gleby brunatnej wraz z charakterystyczną ściółką i runem,

• Dolina Pięciu Jezior – rezerwat krajobrazowy obejmujący najatrakcyjniejszy pod względem widokowym obszar Parku, na który składa się początkowy fragment rzeki Drawy, z pięcioma jeziorami otoczonymi wzgórzami porośniętymi lasem bukowym,

• Jezioro Prosino – rezerwat ornitologiczny, chroniący miejsca bytowania i lęgu rzadkich gatunków ptaków wodnych i błotnych,

• Zielone Bagna – rezerwat torfowiskowy, będący ostoją rzadkich gatunków mchów,

• Torfowisko Toporzyk – rezerwat torfowiskowo-leśny położony w otulinie DPK, obejmujący ochroną zbiorowiska torfowiskowe i mszarne o charakterze reliktowym,

• Przełom Rzeki Dębnicy – rezerwat, w którym celem ochrony jest zachowanie młodoglacjalnego krajobrazu z przełomem rzeki, o podgórskim charakterze, przez wał moreny czołowej,

• Brzozowe Bagno koło Czaplinka – rezerwat leśny położony w otulinie DPK, utworzony w celu ochrony roślinności torfowiska wysokiego typu bałtyckiego oraz borów i lasów bagiennych.

Na terenie Parku znajduje się wiele interesujących obiektów kulturowych. Należą do nich m.in.: zabytkowe i wiejskie parki, stare cmentarze, kościoły, pałace, budynki mieszkalne oraz zabytki archeologiczne w postaci pozostałości grodzisk.

Warunki przyrodnicze, nagromadzenie interesujących obiektów kulturowych oraz urozmaicony i w małym stopniu zmieniony krajobraz, czynią teren Parku atrakcyjnym obszarem pod względem turystycznym. Najlepszym sposobem zwiedzenia Parku jest wędrówka piesza trasami czterech wyznaczonych szlaków turystycznych:

• szlak jezior (wzniesień moreny czołowej), prowadzący ze Złocieńca do Strzeszyna, prezentujący większe jeziora Parku, oznakowany jako zielony,

• szlak leśno-widokowy (solny), prowadzący z Połczyna Zdroju do Czaplinka, poprzez najatrakcyjniejsze fragmenty widokowe i kompleksy lasów bukowych, oznakowany jako czerwony,

• szlak leśny (Szwajcarii Połczyńskiej), prowadzący z Połczyna Zdroju do Czaplinka, zapoznający zwiedzającego z południowo-wschodnimi fragmentami Parku o krajobrazie przypominającym górski, oznakowany jako niebieski,

• szlak przyrodniczy, prowadzący ze Złocieńca do Połczyna Zdroju, prezentujący najcenniejsze rezerwaty Parku, oznakowany jako czarny.

Zwolennikom turystyki rowerowej można polecić przejazd ścieżkami rowerowymi poprowadzonymi głównie drogami podrzędnymi o nawierzchniach utwardzonych, zaś miłośnikom kajakarstwa szlak wodny rzeką Drawą im. Ks. Kardynała Karola Wojtyły.

Uzupełnieniem oferty turystycznej Parku jest pięć ścieżek przyrodniczych zapoznających z osobliwościami przyrodniczymi DPK oraz służących celom edukacyjnym:

• Wyspa Bielawa – położona na największej wyspie jeziora Drawsko, zapoznająca z przyrodą typową dla wysp jeziornych,

• Dolina Pięciu Jezior – zlokalizowana bezpośrednio przy trasie kołowej Czaplinek Połczyn Zdrój prezentująca najpiękniejsze pod względem krajobrazowym obszary Parku gdzie swój początek bierze rzeka Drawa,

• Przełom Rzeki Dębnicy – prowadząca wzdłuż malowniczo wpisanego w polodowcowy krajobraz niewielkiego cieku przypominającego górski strumień, objętego ochroną jako rezerwat przyrody. Zwiedzanie ścieżki rozpoczyna się przy lokalnej drodze Chłopowo-Polne w gminie Barwice,

• Spyczyna Góra – Jezioro Prosino – rozpoczynająca się przy ruinach zamku Drahim w Starym Drawsku, której główną atrakcją jest ambona widokowa oraz rezerwat ornitologiczny,

• Jezioro Czarnówek – położona około 4 km na północ od Złocieńca, prezentująca osobliwości florystyczne Parku, w tym unikalne w skali Europy jezioro lobeliowe.

Drawski Park Krajobrazowy jest jednocześnie położny w granicach Obszaru Chronionego Krajobrazu Pojezierze Drawskie oraz obszarów Natura 2000: obszar specjalnej ochrony ptaków Ostoja Drawska PLB320019, specjalny obszar ochrony siedlisk Jeziora Czaplineckie” PLH320039.

Mapa

Zobacz mapę parku.

Drawski Park Krajobrazowy w liczbach

 

	Park	Otulina
Powierzchnia ogólna	41.430ha	22.212ha
Powierzchnia jezior	10%	3,50%
Największe jezioro	Drawsko 1871,5ha	Lubicko Wielkie 170,7ha

 

Fauna Drawskiego Parku Krajobrazowego

Zróżnicowanie siedliskowe Drawskiego Parku Krajobrazowego warunkuje występowanie bogatej gatunkowo fauny. Zwierzęta żyjące na terenie Parku znajdują szczególnie dobre warunki bytowania w zbiorowiskach leśnych, wodnych i na torfowiskach. Z fauny Parku dobrze poznano ichtiofaunę, herpetofaunę, awifaunę i teriofaunę.

Ryby są wielkim bogactwem przyrodniczym i gospodarczym Drawskiego Parku Krajobrazowego. Wody Parku zasiedla 36 gatunków ryb i 1 gatunek krągłoustych, z których koza i minóg strumieniowy objęte są ochroną prawną. Obszar Parku z czystymi rzekami i ponad czterdziestoma jeziorami stanowi dogodne środowisko życia wielu gatunków ryb. Szczególnie bogate w ryby są jeziora. Najbardziej charakterystyczne dla tego obszaru są jeziora sielawowe odznaczające się dużą czystością wód. Zasiedla je zespół gatunków reprezentowanych przez: sielawę, sieję, ukleję, leszcza, stynkę, płoć, okonia, krąpia, jazgarza i szczupaka. Do dużych jezior sielawowych w DPK należą: Drawsko, Siecino, Wilczkowo, Żerdno i Komorze. Drugim licznie występującym typem rybackim są jeziora leszczowe, których ichtiofaunę reprezentują: leszcz, lin, węgorz, wzdręga, szczupak, okoń i krąp. Przykładem tego typu jezior są jeziora Krosino i Czaplino. W licznych małych zbiornikach wodnych, silnie zarośniętych i mulistych pospolicie występuje karaś. Bogata w ryby jest główna rzeka Parku Drawa, mająca tutaj swoje źródła. Pstrągowy charakter Drawa zachowała szczególnie w dolnym odcinku znajdującym się poza terenem Drawskiego Parku Krajobrazowego. Drawę zasiedlają: kiełb, koza, miętus, płoć, ukleja, leszcz, lin, śliz, okoń, szczupak, węgorz, jaz, kleń, jelec, certa, wzdręga i jazgarz.

Herpetofauna

W Drawskim Parku Krajobrazowym i na terenie otuliny występuje 12 gatunków płazów. Płazy zasiedlające teren Parku należą do 6 rodzin. Z rzędu płazów ogoniastych występuje rodzina salamandrowate, rząd bezogonowych reprezentują: ropuszkowate, grzebiuszkowate, ropuchowate, rzekotkowate i najliczniejsza rodzina żabowate.

Z płazów ogoniastych najliczniej występuje traszka zwyczajna. Zasiedla ona obszary o wilgotnym podłożu i porośnięte roślinnością np. lasy, łąki, płytkie zbiorniki wodne, rowy. Na lądzie prowadzi nocny tryb życia. Innym gatunkiem traszki występującym w Parku jest traszka grzebieniasta. Jest ona największą traszka europejską i osiąga długość 15–18 cm. Traszka grzebieniasta bytuje w podobnych siedliskach jak traszka zwyczajna. Prowadzi nocny tryb życia.

Rodzinę ropuszkowatych reprezentuje w Parku kumak nizinny. Spotkać go można w różnego rodzaju zbiornikach wody stojącej. Odbywa gody od maja do lipca i prowadzi dzienny tryb życia.

Z grzebiuszkowatych występuje w Parku jedyny w Polsce przedstawiciel tej rodziny grzebiuszka ziemna. Spotykana jest w środkowej części Parku. Związana jest z glebami wilgotnymi, które umożliwiają szybkie zagrzebywanie się. Gody odbywa w niewielkich zbiornikach wodnych. Prowadzi nocny tryb życia.

Na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego z krajowych ropuch występują 2 gatunki: ropucha szara i ropucha paskówka. Najliczniej w Parku występuje ropucha szara, zaliczana jest do gatunków pospolitych w Polsce. Rozprzestrzeniona jest na terenie całego Parku i jego otuliny. Gody odbywają się zwykle w leśnych lub polnych zbiornikach wodnych. Nielicznie w Parku występuje ropucha paskówka. Łatwo ją rozpoznać po sposobie poruszania się – biega zamiast skakać. Środowiskiem życia paskówki są tereny otwarte. Rozmnaża się w małych zbiornikach wodnych.

Z drzewami i zaroślami związane jest występowanie rzekotki drzewnej. Prowadzi ona ukryty tryb życia przebywając na drzewach lub krzewach, co umożliwiają jej palce zakończone przylgami. Gody odbywa w niewielkich zbiornikach wodnych, a donośny głos samców słychać z dużej odległości.

Rodzina żabowatych jest reprezentowana w Parku przez 5 gatunków żab. Z żab „zielonych” występują: żaba jeziorkowa, żaba wodna i żaba śmieszka. Grupę żab „brunatnych” licznie reprezentują: żaba trawna i żaba moczarowa. Żaby zielone występują w Drawskim Parku Krajobrazowym we wszystkich typach zbiorników wodnych. Żaba jeziorkowa to najbardziej wodny gatunek wśród żab krajowych. Żaba śmieszka jest największą żabą europejską, dorasta do 10–12 cm. Na terenie DPK występuje bardzo nielicznie. Żaby zielone prowadzą dzienny tryb życia i łatwo dają się obserwować. Na brzegach lasów i terenach odkrytych pospolicie występuje żaba trawna o zmierzchowej i nocnej aktywności. Podobna do niej żaba moczarowa jest najpospolitszym gatunkiem płaza w Drawskim Parku Krajobrazowym. Występuje we wszystkich typach siedlisk i zbiorników wodnych.

Nieprzemyślana działalność człowieka prowadząca do niekorzystnego oddziaływania na środowisko naturalne poprzez: osuszanie terenów, likwidowanie śródpolnych „oczek” wodnych, regulację rzek, obniżanie poziomu wód gruntowych, nieumiejętne stosowanie nawozów sztucznych i chemicznych środków ochrony roślin, powoduje utratę odpowiednich dla płazów siedlisk. Skutkiem tej działalności jest uznanie wszystkich gatunków płazów żyjących w Polsce za zagrożone i objęcie ich ochroną prawną.

Gady reprezentowane są w Drawskim Parku Krajobrazowym przez 5 gatunków. Najpospolitszym gadem Parku jest jaszczurka zwinka. Łatwo ją zaobserwować w miejscach nasłonecznionych, szczególnie na polanach, zrębach i łąkach. Odmienne siedliska preferuje jaszczurka żyworodna. Jako gatunek wilgociolubny zamieszkuje wilgotne lasy, torfowiska i podmokłe łąki. Mieszkańcem wilgotnych lasów jest również padalec zwyczajny. Prowadzi on skryty tryb życia, w dzień przebywając w kryjówkach.

Z węży spotyka się zaskrońca zwyczajnego, łatwego do rozpoznania po charakterystycznych żółtych plamach tuż za głową. Występuje na terenach wilgotnych, w pobliżu jezior, rzek i bagien. Jest dużym, dorastającym do 150 cm wężem niejadowitym, całkowicie niegroźnym. Mimo łatwego odróżnienia zaskrońca od żmii jest on nadal bardzo często zabijany przez ludzi. w Parku spotykana jest także żmija zygzakowata. Typowym siedliskiem żmii są skraje lasów, polany, torfowiska. Jest jedynym krajowym wężem jadowitym. Spotkać ją można tylko przypadkowo, ponieważ prowadzi nocny tryb życia. Głównym składnikiem pokarmu żmii są gryzonie, a szczególnie myszy i nornice, przez co jest ona zwierzęciem pożytecznym dla człowieka. Żmija nigdy pierwsza nie atakuje człowieka, czyni to dopiero gdy się ją sprowokuje.

Najbardziej cennymi dla herpetofauny są obszary północnej części Parku, położone w trójkącie Ostrowice – Chłopowo – Połczyn Zdrój, charakteryzujące się szeroką różnorodnością siedlisk i bogactwem różnego typu zbiorników wodnych oraz okolice jezior: Piasecznik Wielki, Piasecznik Mały, Okole, Wilczkowo, Dłusko. W otulinie Drawskiego Parku Krajobrazowego szczególnie cenne są tereny ciągnące się od jeziora Tuczno do jeziora Karasie i Lubicko Wielkie.

Awifauna

Ptaki są najliczniejszą grupą kręgowców w Drawskim Parku Krajobrazowym. W wyniku inwentaryzacji ustalono, że lęgowa awifauna Parku i jego otuliny liczy 148 gatunków. Liczba gnieżdżących się w Parku przedstawicieli awifauny świadczy o wysokiej ornitologicznej atrakcyjności tego terenu. Drawski Park Krajobrazowy jest ostoją ptaków o randze krajowej. Spośród gatunków zagrożonych wyginięciem gniazdują tu: bielik, orlik krzykliwy, kania ruda, bocian czarny i licznie bocian biały.

Istniejące i projektowane rezerwaty oraz użytki ekologiczne zabezpieczają tylko część miejsc lęgowych ptaków. Szczególnie cennym ornitologicznie terenem w Drawskim Parku Krajobrazowym jest jezioro Prosino będące rezerwatem przyrody. Stanowi ono ostoję lęgową oraz atrakcyjne miejsce dla ptaków podczas migracji. Lęgi odbywają tutaj m.in.: perkozek, bąk, krakwa, cyranka, płaskonos, głowienka, wodnik, kszyk, śmieszka, zimorodek, remiz, czajka i błotniak stawowy. W sezonie lęgowym występują na jeziorze zgrupowania ptaków nielęgowych, wśród których przeważają stada łabędzi niemych, łysek i krzyżówek. W okresie polęgowym ptaki znajdują tu obfite żerowisko. Notowano w tym okresie duże koncentracje łysek, krzyżówek, czernic, łabędzi niemych i śmieszek. Stwierdzono też migrujące rodziny wąsatek i nie jest wykluczone gnieżdżenie się tego gatunku w rezerwacie. Projektowany jest drugi rezerwat ornitologiczny Łąka koło miejscowości Stare Worowo. Obszar ten jest lęgowiskiem m.in.: perkoza, gęgawy, gągoła, bąka, błotniaka stawowego, wodnika i czernicy, miejscem żerowania rybołowa i kani czarnej. W projektowanym rezerwacie ornitologiczno-florystycznym Torfowisko Głęboczek stwierdzono lęgi gęgawy, remiza, błotniaka stawowego i żurawia.

Na mokradłach DPK spotyka się lęgi perkoza rdzawoszyjego, bąka, kszyka, wodnika, błotniaka stawowego i stalugwy. Jeziora i trzcinowiska zamieszkują pospolicie: brzęczka, trzciniak, perkoz dwuczuby, łabędź niemy, rokitniczka, łozówka, trzcinniczek, potrzos, łyska, krzyżówka. Nad wszystkimi większymi jeziorami występuje nurogęś. Regularnie lęgi odbywa on na jeziorze Siecino. Na jeziorze Drawsko znajduje się jedyne w Parku stanowisko sieweczki rzecznej. Jedyna kolonia czapli siwej zlokalizowana jest w nadleśnictwie Czaplinek i liczy ponad 50 par tych ptaków. Na jednej z wysp jeziora Drawsko znajduje się kolonia kormorana czarnego licząca ponad 200 par. Wzdłuż rzeki Dębnicy w rejonie jeziora Dębno stwierdzono 4 stanowiska pliszki górskiej. W dolinie Drawy obserwowano dziwonię – gatunek nielicznie występujący na pojezierzach. Swoją liczebność w Parku znacznie zwiększył gągoł. Jest gatunkiem lęgowym na 7 jeziorach Parku między innymi na: Siecinie, Drawsku, Kleszcznie, Czarnówku i Leśniówku.

Pospolitymi drapieżcami w Drawskim Parku Krajobrazowym są myszołów i jastrząb. Populacja lęgowa błotniaka stawowego oceniana jest na 20 par, co czyni teren Parku jedną z największych ostoi błotniaka w kraju. W Parku gnieździ się puchacz, a ponadto inni przedstawiciele sów: puszczyk, pójdźka, sowa uszata i płomykówka. Stare drzewostany zasiedla dzięcioł czarny. Dzięcioł zielony obserwowany był w okolicach Popielewa, Brzezinki, Budowa i jeziora Siecino. Z obrzeżami lasów, głównie sosnowych, związana jest lerka najliczniejsza w środkowej części Parku. Świergotek polny, ptak terenów piaszczystych, występuje we wschodniej części Parku. Z drzewostanem bukowym związana jest muchołówka mała, szczególnie licznie występująca wokół Doliny Pięciu Jezior. Również siniak preferuje lasy bukowe. Stosunkowo pospolity jest gąsiorek zasiedlający obrzeża lasów, zakrzewienia, łąki i polany leśne. W piaszczystych skarpach tworzą kolonie lęgowe brzegówki. Na terenie Parku stwierdzono 6 kolonii tego gatunku liczących kilka do kilkadziesiąt par.

Teriofauna

W Drawskim Parku Krajobrazowym występuje ponad 40 gatunków ssaków. Teriofauna Parku obejmuje prawie połowę gatunków ssaków żyjących na niżu Polski. Można oczekiwać poszerzenia listy ssaków tego terenu o jeża wschodniego, rzęsorka mniejszego, zębiełka karlika, karlika większego, borowca i darniówkę. W Parku spotyka się także wydrę oraz wilka. Najliczniej reprezentowaną grupą ssaków w DPK są gryzonie. Z przedstawicieli tego rzędu spotykamy: bobra europejskiego, wiewiórkę pospolitą, piżmaka, nornicę rudą, karczownika, norniki – północnego, burego i zwyczajnego. Brzegi lasów, zarośla i pola zasiedlają: badylarka, mysz polna i mysz zaroślowa. Z biotopem leśnym związane jest występowanie myszy leśnej. Najbardziej znanymi przedstawicielami gryzoni są mysz domowa i szczur wędrowny. Z nietoperzy występuje w parku 8 gatunków: nocek duży, nocek Natterera, nocek wąsatek, nocek rudy, karlik malutki, gacek wielkouch, mroczek późny i mopek. Owadożerne reprezentuje 5 gatunków: jeż zachodni, kret europejski, ryjówka aksamitna, ryjówka malutka – najmniejszy przedstawiciel ssaków krajowych i jadowity rzęsorek rzeczek. Przedstawicielami zającokształtnych w Parku są: zając szarak i królik. Drapieżne oprócz wilka i wydry reprezentuje 8 gatunków: lis, jenot, borsuk, kuny – leśna i domowa, tchórz zwyczajny, gronostaj i łasica. Z kopytnych w Drawskim Parku Krajobrazowym żyją dzik, sarna, jeleń. Okresowo pojawia się w Parku największy krajowy przedstawiciel jeleniowatych – łoś. W południowej części Drawskiego Parku Krajobrazowego można również spotkać żubra.

Rezerwaty Przyrody

Znajdujące się na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego i jego otuliny obszary szczególnie cenne z przyrodniczego punktu widzenia zostały objęte ochroną rezerwatową. Utworzono 9 rezerwatów przyrody:

Jezioro Czarnówek – o powierzchni 11,88 ha, utworzony został w 1974 roku. Położony jest w gminie Złocieniec. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie jeziora lobeliowego z roślinami reliktowymi. Jezioro Czarnówek jest zbiornikiem śródleśnym, położonym na dnie rozległej rynny fluwioglacjalnej przebiegającej z północy na południe. Maksymalna jego głębokość wynosi 9,5 m, głębokość średnia – 3 m. Woda jeziora charakteryzuje się dużą przezroczystością i jest bardzo kwaśna (pH 4,5). Zbiornik ten należy do grupy jezior oligotroficznych (skąpożywnych), ubogich w składniki pokarmowe, z dnem piaszczystym i brzegach pozbawionych szerokiej strefy szuwarów. Nazwa – jezioro lobeliowe – pochodzi od rośliny lobelii jeziornej, która wraz z poryblinem jeziornym, brzeżycą jednokwiatową, wywłócznikiem skrętoległym i sitem drobnym tworzy zespół roślinny charakterystyczny tylko dla tego typu jezior. W Jeziorze Czarnówek stwierdzono występowanie 8 zbiorowisk roślinnych. W litoralu jeziora dominuje zespół lobelii i poryblinu. Najlepiej wykształcony jest on wzdłuż wschodniego i północnego brzegu. Roślinność wynurzoną tworzą szuwary turzycy dzióbkowatej i manny mielec. Znacznie rzadziej spotykane są szuwary trzcinowy i pałki szerokolistnej oraz zbiorowiska z turzycą nitkowatą, ponikłem błotnym i sitem rozpierzchłym.

Torfowisko nad Jeziorem Morzysław Mały – o powierzchni 7,57 ha, utworzony został w 1965 roku. Położony jest w gminie Złocieniec. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych torfowiska węglanowego i przejściowego ze stanowiskami roślin reliktowych. W skład rezerwatu wchodzi jezioro o powierzchni 3,6 ha oraz przyległe do niego torfowisko. W rezerwacie stwierdzono występowanie 112 gatunków roślin naczyniowych, 48 gatunków mszaków i 4 gatunków porostów. Wyróżniono 19 zbiorowisk roślinnych wodnych i bagiennych. Najbardziej interesującym z nich jest mechowisko z turzycą strunową. Zbiorowiska roślin wodnych to zespoły: rdestnicy pływającej, grzybieni północnych oraz osoki aloesowatej z żabiściekiem pływającym. W rezerwacie dominują torfowiska mszysto-turzycowe i mszary: mechowisko z turzycą strunową, mechowisko z turzycą bagienną, mechowisko z turzycą pospolitą i mszar z turzycą dzióbkowatą. Jedynym zbiorowiskiem leśnym występującym na terenie rezerwatu jest bór bagienny. Osobliwością są rośliny reliktowe: gwiazdnica grubolistna, bażyna czarna, trzcinnik prosty i wełnianka delikatna oraz objęte ochroną gatunkową: rosiczka okrągłolistna, bagno zwyczajne, grzybienie północne, storczyki: plamisty, krwisty i Traunsteinera.

Brunatna Gleba – o powierzchni 1,1 ha, utworzony został w 1971 roku. Położony jest w gminie Czaplinek. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych typowo wykształconej leśnej gleby brunatnej wraz ze ściółką i runem. Ukształtowanie terenu rezerwatu oraz pokrywa geologiczna powstały w wyniku ostatniego zlodowacenia bałtyckiego oraz współczesnej erozyjnej i akumulacyjnej działalności wód. Rezerwat leży w zasięgu strefy moreny czołowej, w źródłowej partii rzeki Drawy. Gleba zalegająca w rezerwacie określona została jako brunatna kwaśna wytworzona z gliny lekkiej słabo spiaszczonej, średnio głębokiej pylastej na glinie średniej. Okrywa ją luźna warstwa silnie rozłożonej ściółki liściastej. Pod nią znajduje się szarobrunatny poziom darniowo-próchniczy luźno poprzerastany korzeniami roślin runa. Składa się on z gliny lekkiej silnie spiaszczonej pylastej. Poziom ten przechodzi łagodnie w nieco jaśniejszy poziom próchniczo-mineralny, składający się z gliny lekkiej słabo spiaszczonej. Przejście do poziomu brunatnienia jest łagodne. Poniżej poziomu brunatnienia zalega skała macierzysta, którą jest glina średnia. Gleba brunatna odpowiada siedlisku lasu świeżego. Teren rezerwatu porasta młody las bukowy z domieszką brzozy i świerka. W runie występuje: podkolan biały, zawilec gajowy, groszek wiosenny, gajowiec żółty, gwiazdnica wielkokwiatowa, jaskier kosmaty, fiołek leśny oraz marzanka wonna.

Dolina Pięciu Jezior – o powierzchni 228,78 ha, utworzony został w 1987 roku. Położony w gminie Połczyn Zdrój. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie formy morfologicznej Pojezierza Drawskiego z bogatą szatą roślinną, kompleksów leśnych, zbiorników wodnych i torfowisk niskich z buczyną pomorską i licznymi stanowiskami roślin chronionych. Dolina Pięciu Jezior stanowi część tzw. Szwajcarii Połczyńskiej i jest jednym z najpiękniejszych zakątków województwa zachodniopomorskiego. Rezerwat obejmuje głęboką dolinę polodowcową o długości 4 km i szerokości 200–300m. Jej strome zbocza wznoszą się na wysokość od 30 do 55 m nad dno doliny i 180–200 m n.p.m. W obrębie doliny położonych jest pięć niewielkich jezior: Krzywe (Górne), Krąg (Okrągłe), Długie, Głębokie i Małe o łącznej powierzchni 46,52 ha. Brzegi jezior porasta roślinność bagienna oraz zajmują torfowiska niskie. Przez wszystkie jeziora doliny przepływa rzeka Drawa, której źródła leżą w rejonie Jeziora Krzywego. Na terenie rezerwatu Drawa jest niewielkim ciekiem o szerokości nie przekraczającej 4 m. Istotnym elementem krajobrazowym w rezerwacie jest wstęga drogi wojewódzkiej Czaplinek – Połczyn Zdrój, wijąca się wzdłuż doliny licznymi serpentynami. Szata roślinna rezerwatu liczy ponad 300 gatunków roślin naczyniowych. Na szczególną uwagę zasługują gatunki objęte ochroną prawną: orlik pospolity, wawrzynek wilczełyko, kruszczyk błotny, bluszcz pospolity, listera jajowata, grążel żółty, grzybienie białe, storczyk szerokolistny, podkolan biały, marzanka wonna, konwalia majowa i kocanki piaskowe. Większość powierzchni leśnej rezerwatu zajmuje kwaśna buczyna niżowa. W drzewostanie dominuje buk pospolity, któremu towarzyszą domieszki dębu szypułkowego i bezszypułkowego, grabu pospolitego, sosny zwyczajnej, świerka pospolitego, brzozy brodawkowatej i modrzewia europejskiego. Spotyka się okazy buka i dębu, których wiek przekracza 150 lat.

Jezioro Prosino – o powierzchni 81 ha, utworzony został w 1988 roku. Położony jest w gminie Czaplinek. Celem ochrony rezerwatowej jest zachowanie miejsc bytowania i lęgów rzadko występujących gatunków ptaków wodnych i błotnych. Rezerwat obejmuje jezioro wraz z okalającymi je szuwarami i fragmentami zarośli. Przez zbiornik przepływa rzeka Drawa. Maksymalna jego głębokość wynosi 1,8 m, długość ok. 1300 m, największa szerokość 700 m, długość linii brzegowej 3800 m. Szerokość pasa szuwarów otaczających jezioro przekracza często 50 m. Z powodu niewielkiej głębokości i dużego stopnia eutrofizacji jezioro jest bogatym żerowiskiem dla ptactwa wodnego. W sezonie lęgowym wśród roślinności brzegowej jeziora i w jego najbliższym sąsiedztwie możemy spotkać 26 gatunków ptaków. Są to: perkozek, perkoz dwuczuby, bąk, łabędź niemy, krzyżówka, krakwa, cyranka, płaskonos, głowienka, błotniak stawowy, wodnik, łyska, czajka, kszyk, śmieszka, zimorodek, pliszka żółta, brzęczka, rokitniczka, łozówka, trzcinniczek, trzciniak, kwiczoł, czarnogłówka, remiz i potrzos. Rezerwat jest terenem polowań bielików, kań rudych i rybołowa. Jezioro Prosino jest ważnym miejscem zgrupowań ptaków wodnych na Pojezierzu Drawskim w czasie migracji wiosennych i jesiennych. W tych okresach koncentracje łysek, krzyżówek i czernic osiągają często liczebność ponad 1500 osobników.

Zielone Bagna – o powierzchni 55,38 ha, utworzony został w 1996 roku. Położony jest w gminie Ostrowice. Celem ochrony rezerwatowej jest zachowanie ze względów naukowych i dydaktycznych unikatowych zbiorowisk roślinności torfowiskowej i bagiennej. Główną część rezerwatu stanowi torfowisko wysokie o powierzchni ponad 44 ha, ze śladami intensywnej eksploatacji torfu. Na torfowisku brak wyraźnie wykształconego drzewostanu. Porośnięte jest ono głównie zaroślami brzozowymi i wierzbowymi z domieszką sosny, osiki i olszy czarnej. W rezerwacie stwierdzono występowanie prawie 200 gatunków roślin naczyniowych. Dominują gatunki roślin torfowisk, terenów bagiennych i wilgotnych. Obok gatunków pospolitych lub często spotykanych na Pomorzu, stwierdzono tutaj wiele gatunków rzadkich i bardzo rzadkich w Polsce, jak np.: wierzba borówkolistna, widłak torfowy, żurawina drobnolistkowa i modrzewnica zwyczajna. Na terenie rezerwatu występuje 8 gatunków roślin podlegających ochronie gatunkowej. Są to: widłak torfowy, widłak jałowcowaty, trzy gatunki krajowych rosiczek (długolistna, pośrednia i okrągłolistna), kruszyna pospolita, bagno zwyczajne i kalina koralowa. Rezerwat wyróżnia niezwykle bogata flora mchów. Występują tu 72 gatunki mchów, w tym aż 15 gatunków torfowców. Duży jest udział gatunków rzadkich, górskich i północnych. Na szczególne podkreślenie zasługują należące do bogatej w gatunki rodziny torfowców: Sphagnum fallax, Sphagnum riparium, i przedstawiciel flory górskiej Sphagnum girgensohnii. Torfianki zasiedla masowo tu występujący skorpionowiec brunatny. Dodatkowym walorem flory rezerwatu jest jej naturalny charakter, gdyż poza świerkiem i czereśnią nie spotyka się na jego obszarze gatunków obcych, wprowadzonych przez człowieka.

Torfowisko Toporzyk – o powierzchni 43,07 ha, utworzony został w 1996 roku. Położony jest on na terenie otuliny Drawskiego Parku Krajobrazowego w gminie Połczyn Zdrój. Celem utworzenia rezerwatu jest zachowanie zbiorowisk torfowiskowych i mszarnych z udziałem rzadkich gatunków mchów charakterystycznych dla obszarów górskich. Rezerwat obejmuje teren leśny wyodrębniony naturalnymi granicami. W drzewostanie dominuje sosna z domieszką świerka, osiki, brzozy, dębu i klonu. Większą część rezerwatu zajmuje las mieszany świeży. Pozostałe zbiorowiska leśne to lasy i bory bagienne oraz ols. Prawie 6 ha rezerwatu zajmuje torfowisko wysokie. W znacznej części zostało ono wyeksploatowane. Na groblach między dołami potorfowymi rozwinął się bór bagienny. W dołach potorfowych utworzyły się zespoły przygiełki białej, turzycy nitkowatej, mszar z wełnianką wąskolistną, szuwar pałkowy i bardzo rzadki mszarnik z wrzoścem bagiennym. Osobliwością rezerwatu jest występowanie wszystkich trzech krajowych gatunków owadożernych rosiczek: okrągłolistnej, pośredniej i długolistnej. Szczególnie interesująca i bogata jest flora mchów. Występuje tu 66 gatunków mchów, w tym 14 gatunków torfowców. Rzadkim na Pojezierzu Drawskim torfowcem jest licznie występujący w rezerwacie, wapieniolubny Sphagnum teres. Ponadto na uwagę zasługują gatunki górskie: Dicranum fuscesces, Racomitrium heterostichum, Drepanocladus uncinatus i Brachythecium reflexum.

Przełom Rzeki Dębnicy – o powierzchni 138,59 ha utworzony został w 2009 roku. Położony jest on na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego w gminie Barwice. Celem ochrony przyrody w rezerwacie jest zachowanie młodoglacjalnego krajobrazu z przełomem rzeki, o podgórskim charakterze, przez wał moreny czołowej. Obszar rezerwatu obejmuje dolinę Dębnicy z bogatą i zróżnicowaną florą i fauną, w tym stanowiskami widłozębu zielonego Dicranum viride, hildenbrandii rzecznej Hildenbrandtia rivularis i pliszki górskiej Motacilla. W celu udostępnienia społeczeństwu obszaru rezerwatu przez jego teren ścieżkę przyrodniczą. Rezerwat obejmuje górny bieg rzeki Dębnicy poniżej jeziora Dębno. Koryto Dębnicy tworzy przełom przez wzgórza morenowe moreny czołowej. Przełom ten oraz inne formy geomorfologiczne z głazami narzutowymi, wraz z występującymi zbiorowiskami leśnymi – przeważnie buczynami, czynią ten teren jednym z najcenniejszych fragmentów Drawskiego Parku Krajobrazowego. Obszar rezerwatu wyróżnia bogata i zróżnicowana flora mszaków, w tym gatunków borealno-góskich. Stwierdzono tu występowanie 89 gatunków mchów należących do 22 rodzin. Z gatunków rzadkich wymieniono, w szczególności: Amblystegium fluviatile, A. humile, A. tenax, Brachythecium plumosus, Dicranum affine, Dicranum viridae, Fissidens bryoides, Grimmia muehlenbeckii, Isothecium myosuroides, Homalia trichomanoides, Hypnum imponens. We florze roślin naczyniowych w granicach rezerwatu stwierdzono występowanie ponad 200 gatunków.

Brzozowe Bagno koło Czaplinka – o powierzchni 58,13 ha utworzony został w 2010 roku. Położony jest on na terenie otuliny Drawskiego Parku Krajobrazowego w gminie Czaplinek. Celem ochrony w rezerwacie jest zachowanie unikalnych zespołów roślinnych związanych z torfowiskiem wysokim typu bałtyckiego oraz borami i lasami bagiennymi wraz z rzadkimi, zagrożonymi i chronionymi gatunkami roślin. Głównym przedmiotem ochrony rezerwatu są gatunki roślin podlegające prawnej ochronie, ale także gatunki rzadkie i zagrożone we florze Pomorza, w tym: torfowiec ostrolistny Sphagnum capillifolium, widłoząb miotlasty Dicranum scoparium, rosiczka okrągłolistna Drosera rotundifolia, bagno zwyczajne Ledum palustre, modrzewnica zwyczajna Andromeda polifolia, przygiełka biała Rhynchospora alba, borówka bagienna Vaccinium uliginosum, nowelia krzywolistna Nowellia curvifolia, listera jajowata Listera ovata, widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum, kruszyna pospolita Frangula alnus, rokietnik pospolity Pleurozium schreberi, bielistka siwa Leucobryum glaucum, wełnianka pochwowata Eriophorum vaginatum, wiciokrzew pomorski Lonicera periclymenum i pływacz zwyczajny Utricularia vulgaris. Do rzadkich, chronionych i zagrożonych gatunków zwierząt występujących w rezerwacie należy zaliczyć: żabę jeziorkową Rana lessonae, żabę moczarową Rana arvalis, żabę trawną Rana temporaria, rzekotkę drzewną Hyla arborea, traszkę zwyczajną Triturus vulgaris, ropuchę szarą Triturus vulgaris, żurawia Grus grus, słonkę Scolopax rusticola, kszyka Gallinago gallinago i brodźca samotnego Tringa ochropus.

Turystyka w Drawskim Parku Krajobrazowym

Drawski Park Krajobrazowy ze względu na swe warunki naturalne, posiada doskonałe możliwości do organizowania różnych form wypoczynku a zwłaszcza turystyki kwalifikowanej. O atrakcyjności turystycznej Parku stanowią: urozmaicona rzeźba terenu, bogata flora i fauna, liczne jeziora i rzeki oraz czyste i mało zmienione środowisko. Również położenie Parku z dala od większych aglomeracji miejskich i ośrodków przemysłowych stwarza doskonałe warunki wypoczynku. Szczególnym pięknem krajobrazu wyróżniają się tereny wzniesień morenowych z rezerwatem krajobrazowym Dolina Pięciu Jezior koło Połczyna Zdroju oraz rezerwatem krajobrazowym Przełom Rzeki Dębnicy k/Uradza. Walory Parku uzupełniają liczne pomniki przyrody (około 300), rezerwaty przyrody istniejące i projektowane, użytki ekologiczne oraz zabytki kultury materialnej.

Na terenie Parku preferuje się uprawianie turystyki pieszej, rowerowej, konnej, kajakowej i żeglarskiej. Do uprawiania turystyki pieszej zachęcają wyznaczone 4 szlaki, prowadzone przez najciekawsze rejony Parku w sąsiedztwie obiektów przyrodniczych i obiektów kultury materialnej. Liczna sieć dróg umożliwia zwiedzanie atrakcyjnych regionów Parku przez miłośników wypraw rowerowych. Duże powierzchnie jezior, skłaniają do uprawiania żeglarstwa, kajakarstwa i wędkarstwa. Miłośników wodnej przygody oczekują szlaki kajakowe: Drawy im. Ks. Kardynała Karola Wojtyły i Piławy. Dla tych którzy chcą pogłębić swoją wiedzę ekologiczną, wyznaczono 5 ścieżek przyrodniczych, prowadzonych w typowych dla Parku siedliskach przyrodniczych.

Baza turystyczna (hotele, ośrodki wypoczynkowe i pobytowe) zlokalizowana jest głównie w ośrodkach miejskich na obrzeżu Parku oraz nad większymi jeziorami. Na terenie Parku istnieje sieć pól namiotowych i kempingowych.

Szlaki turystyczne

1. SZLAK JEZIOR (WZNIESIEŃ MORENY CZOŁOWEJ) „ZIELONY” o długości 56,7 km.Przebiega przez Złocieniec – w pobliżu jezior: Dłusko, Morzysław i Siecino – Cieszyno Drawskie – Głęboczek – Rzepowo – Piaseczno – Siemczyno – Żelisławie – Cichorzecze – Łąkę – Czaplinek – w pobliżu jezior Drawsko i Żerdno – Stare Drawsko – Żerdno – Sikory – Rakowo – w pobliżu jezior Rakowo i Brody do Strzeszyna. Szlak przebiega w pobliżu punktów widokowych w Cieszynie, Piasecznie, Siemczynie, Czaplinku, Sikorach i Rakowie.Na szlaku można zobaczyć:
   • w Złocieńcu – kościół, zabytkowe kamieniczki w rynku, ruiny zamku z XII/XIV wieku i parki miejskie z pomnikowymi okazami drzew,
   • rezerwat wodno-florystyczny Jezioro Czarnówek,
   • rezerwat torfowiskowo-florystyczny Torfowisko nad Jeziorem Morzysław Mały,
   • we wsi Cieszyno – pałac z 1901 r., kościół z XVII wieku, zabytkowy park i pomnikowe okazy drzew,
   • młyn wodny z XIX wieku w Głęboczku,
   • w Rzepowie – kościół z XIX wieku z rosnącą obok pomnikową lipą, park i cmentarz ewangelicki z XIX wieku,
   • w Piasecznie – kościół z XIX wieku, pomnikową aleję lipową, cmentarz ewangelicki i grodzisko nad jeziorem Drawsko,
   • w Siemczynie – kościół z XIX wieku wraz z kaplicą z XVII wieku, pałac z XVIII wieku, park zabytkowy i dwa cmentarze ewangelickie z XIX wieku z pomnikowymi okazami lip i klonów,
   • największy głaz narzutowy w otulinie DPK, zlokalizowany w pobliżu wsi Cichorzecze,
   • w Czaplinku – kościół z XV wieku, kościół z XIX wieku, zabytkowe kamieniczki z XVIII/XIX wieku, park z 4 alejami lipowymi,
   • w Starym Drawsku – grodzisko, ruiny zamku z XIV wieku, kościół z XIX wieku i dwa cmentarze ewangelickie z XIX wieku z okazałym drzewostanem,
   • w Sikorach – kościół z XIX wieku, trzy cmentarze ewangelickie z XIX wieku, grodzisko położone nad jeziorem Dołgie Wielkie.
2. SZLAK LEŚNO-WIDOKOWY (SOLNY) „CZERWONY” o długości 38,7 km.Prowadzi przez Połczyn Zdrój – Wilcze Jary – Kłokowo – w pobliżu jeziora Kłokowskiego – Dolinę Pięciu Jezior – Kluczewo – rezerwat Jezioro Prosino – Prosinko – Kuźnicę Drawską – Stare Drawsko – wzdłuż jeziora Drawsko do Czaplinka. Szlak przebiega w pobliżu punktów widokowych w Lipnie, Czarnkowie, Dolinie Pięciu Jezior, Kluczewie i Czaplinku.Na szlaku można zobaczyć:
   • w Połczynie Zdroju: kościół, zamek, zabudowę śródmiejską z XIX wieku, park zabytkowy z bogatym drzewostanem,
   • park zabytkowy z pomnikową aleją grabową w Kłokowie,
   • rezerwat krajobrazowy Dolina Pięciu Jezior,
   • w Kluczewie: kościół z XIX wieku, grodzisko, pomnikową lipę i cmentarz ewangelicki z XVIII wieku,
   • rezerwat ornitologiczny Jezioro Prosino,
   • zabytki Starego Drawska (opisane w szlaku zielonym),
   • zabytki Czaplinka (opisane w szlaku zielonym).
3. SZLAK LEŚNY (SZWAJCARII POŁCZYŃSKIEJ) „NIEBIESKI” o długości 56,8 km.Prowadzi z Połczyna Zdroju przez Ogrodno – Dolinę Bliskiej Strugi – Dolinę Pięciu Jezior – Górę Czarnkowie – Nowe Koprzywno – Luboradzę – wzdłuż jeziora Koprzywno – Parchlino – wzdłuż jeziora Dębno – Uradz – Przełom Rzeki Dębnicy – Czarne Wielkie – wzdłuż jeziora Komorze – Sikory – wzdłuż jeziora Dołgie Wielkie do Czaplinka. Szlak przebiega w pobliżu punktów widokowych w Ogartówku, Dolinie Pięciu Jezior, Luboradzy, Parchlinie, Uradzu, Kuszewie, Sikorach i Czaplinku.Na szlaku można zobaczyć:
   • zabytki i obiekty przyrodnicze Połczyna Zdroju (opisane w szlaku czerwonym),
   • dwór i park wiejski z pomnikowymi okazami drzew w Ogartówku,
   • cmentarz ewangelicki z XIX wieku z pomnikową lipą i kwitnącymi okazami bluszczu w Ogrodnie,
   • rezerwat krajobrazowy Dolina Pięciu Jezior,
   • najwyższe wzniesienie w Parku, górę Czarnkowie (223 m n.p.m.),
   • pomnikowe głazy narzutowe w Nowym Koprzywnie,
   • pomnikowe dęby, dwór i park z XIX wieku w Luboradzy,
   • dwór z początku XX wieku i park z okazałym drzewostanem w Parchlinie,
   • rezerwat Przełom rzeki Dębnicy,
   • pomnikowe okazy drzew, dwór i park we wsi Uradz,
   • kościół otoczony okazałymi lipami i dwa cmentarze ewangelickie z XIX wieku we wsi Czarne Wielkie,
   • zabytki wsi Sikory (opisane w szlaku zielonym),
   • zabytki Czaplinka (opisane w szlaku zielonym).

   
   

4. SZLAK PRZYRODNICZY „CZARNY” o długości 57 km.
   
   Prowadzi ze Złocieńca wzdłuż jeziora Dłusko – rezerwat Jezioro Czarnówek – rezerwat Torfowisko nad jeziorem Morzysław Mały – Cieszyno Drawskie – Stare Worowo – Warniłęg – w pobliżu jeziora Drawsko – Uraz – Lipno – Śmidzięcino – Wolą Górę – w pobliżu jeziora Kłokowskiego – Kłokowo – Wilcze Jary do Połczyna Zdroju. Szlak przebiega w pobliżu punktów widokowych w Ogartówku, Dolinie Pięciu Jezior, Luboradzy, Parchlinie, Uradzu, Kuszewie, Sikorach i Czaplinku.Na szlaku można zobaczyć:
   • zabytki i obiekty przyrodnicze (opisane w szlaku zielonym),
   • kościół ryglowy z przykościelnym cmentarzem z XVIII wieku, pomnikowe dęby, pomnikowe okazy bluszczu na cmentarzu ewangelickim z XIX wieku w Starym Worowie,
   • projektowany rezerwat ornitologiczny Łąka,
   • park zabytkowy, cmentarz i kościół w Warniłęgu,
   • cmentarz ewangelicki z XIX wieku w Urazie,
   • zabytki Kluczewa (opisane w szlaku czerwonym),
   • zabytki i obiekty przyrodnicze Połczyna Zdroju (opisane w szlaku czerwonym).

   
   

5. SZLAK WODNY im. Ks. Kardynała Karola Wojtyły (Szlak Jana Pawła II)Spływ odbywa się rzeką Drawą zaliczaną do najpiękniejszych rzek Pomorza. Długość całego szlaku wynosi 195 km, na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego – 28,8 km. Szlak można rozpocząć w Starym Drawsku lub Czaplinku. Trasa spływu prowadzi przez jeziora przepływowe: Drawsko, Rzepowskie i Krosino. Granicę Parku szlak przekracza w Złocieńcu.Na trasie spływu można zwiedzić:
   • zabytki Czaplinka i Starego Drawska (opisane w szlaku zielonym),
   • wyspę Bielawę o powierzchni 80 ha,
   • kościół z pomnikową lipą i park z ruinami pałacu w Rzepowie, zabudowania młyna wodnego z XIX wieku w Głęboczku,
   • obiekty zabytkowe i przyrodnicze Złocieńca (opis w szlaku zielonym).
   • Na trasie spływu zlokalizowane są pola namiotowe w Czaplinku, Starym Drawsku, Głęboczku i w Złocieńcu.

Warunki geograficzne

1. Budowa geologiczna

Drawski Park Krajobrazowy łącznie z otuliną położony jest na obszarze mezoregionu Pojezierze Drawskie, stanowiącego część makroregionu Pojezierze Zachodniopomorskie. Podłoże Parku stanowi jednostka strukturalno-tektoniczna – Wał Pomorsko-Kujawski.

Park leży na części środkowej wału, określonej jako blok Czaplinka. Blok odznacza się dość silnym pofałdowaniem warstw. Układ ten zdeformowany jest licznymi dyslokacjami, głównie w postaci uskoków. Wyniki wierceń geologicznych wykazały okresowe zalewanie tego obszaru przez morze. Miało ono silny wpływ na charakter sedymentacji i rodzaj tworzonych skał. Najstarsze utwory stwierdzono w Połczynie Zdroju. Są to zalegające na głębokości 2–4 km utwory morza cechsztyńskiego, wykształcone w postaci przemieszanych warstw anhydrytów, soli kamiennej i potasowej oraz iłów. Cechsztyńska formacja solonośna stwierdzona została także w rejonie Czaplinka. Najstarszymi stwierdzonymi utworami w okolicach Złocieńca są osady górnego triasu, wykształcone w postaci wapieni, dolomitów i margli.

Era mezozoiczna charakteryzowała się również naprzemiennymi okresami lądowymi i morskimi. Utwory triasowe zalegają bezpośrednio na formacjach solonośnych permskich tworząc warstwę o miąższości 1800–2500 m. Należą do nich utwory lądowe: piaskowce, zlepieńce, łupki, iłołupki oraz utwory morskie: iły, iłowce, wapienie i margle. W Połczynie Zdroju stwierdzono utwory jurajskie o miąższości ok. 400 m, reprezentowane przez: piaskowce, łupki, iłowce i iły. Utwory te w większości powstały w lagunach pozostałych po wycofaniu się morza. Na obszarze Parku nie wykryto utworów kredowych. Osady trzeciorzędowe zachodniej części Parku utworzone są przez oligoceńskie piaski, mułki, iły, mułowce i iłowce. Osady mioceńskie w postaci plateau, utworzone przez piaski mułki i iły, występują we wschodniej części Drawskiego Parku Krajobrazowego.

Utwory czwartorzędowe powstawały pod wpływem lądolodu skandynawskiego. Na obszarze Parku najsilniej zaznaczyło się ostatnie zlodowacenie- stadiał pomorski. Pozostałością działalności lodowca jest kompleks piasków, żwirów, iłów, glin zwałowych oraz głazów narzutowych. Miąższość utworów czwartorzędowych jest zmienna np.: w okolicach Czaplinka osiąga 223 m, na południe od Połczyna Zdroju-200 m. W części południowo-zachodniej Parku miąższość tych utworów waha się od 140–170 m.

W okresie holocenu zaczęło się intensywne wietrzenie i kruszenie materiału skalnego łącznie z jego transportem przez wiatr i wodę. W licznych zbiorowiskach wodnych powstałych po ustąpieniu lodowca, przebiegała powolna sedymentacja. Tworzyły się holoceńskie torfy, namuły, gytie, iły i piaski. Zalegają one warstwami tworząc serie utworów zastoiskowych. W okolicach Połczyna Zdroju holoceńskie utwory organiczne osiągają 12 m głębokości.

2. Rzeźba terenu

Drawski Park Krajobrazowy zawdzięcza swe ukształtowanie i bogactwo krajobrazu rzeźbotwórczej działalności lądolodu skandynawskiego, szczególnie nasilonej w okresie ostatniego zlodowacenia zwanego bałtyckim. Większe formy geomorfologiczne utworzone zostały ok. 10–12 tys. lat temu, w okresie wycofywania się lodowca po stadiale pomorskim. Rzeźba glacjalna jest na terenie Drawskiego Parku Krajobrazowego, jak i na całym Pomorzu, bardzo urozmaicona i rozwinięta jak nigdzie w Polsce. Przeważający obszar Parku zajmują wysoczyzny polodowcowe, z wyróżniającymi się utworami moreny czołowej. Przebiegają one równoleżnikowo po linii Nowe Worowo-Chłopowo. Najciekawsze utwory moreny czołowej znajdują się w rezerwacie krajobrazowym Dolina Pięciu Jezior. Wysoczyzny morenowe poprzecinane są sandrami, które przebiegają linią łamaną od jeziora Lubicko Wielkie przez jezioro Dębno, jezioro Prosino do jeziora Siecino. Największe skupisko sandrowe znajduje się w południowo-zachodniej części Parku i otuliny, w okolicach jezior Wilczkowo, Krosino i Siecino.

W północnej części otuliny wzdłuż biegu rzeki Dębnicy znajdują się rozbudowane terasy rzeczne. Do ciekawych form polodowcowych zalicza się ozy w północno wschodnim obramowaniu jeziora Siecino i kemy położone na południe od linii Rzepowo-Piaseczno. Na granicy otuliny Parku położone jest rozległe zastoisko Złocieniec -Wierzchowo, zbudowane głównie z iłów, od wielu lat eksploatowanych przemysłowo. z naniesionego przez lądolód materiału powstawały moreny akumulacyjne np.: w Chlebowie utworzył się tzw. tłok głazowy w wyniku nagromadzenia materiału gruboziarnistego. Wody odpływające prawie prostopadle do krawędzi lądolodu rzeźbiły rynny radialne np: rynnę jeziora Siecino, dolinę górnej Drawy, dolinę Dębnicy. Powstały również rynny marginalne, rzeźbione przez wody płynące równolegle do czoła lodowca np. rynny jezior: Komorze, Żerdno i Wilczkowo.

Obszar Parku jest niejednolity hipsometrycznie. W północnej jego części znajduje się zarówno największe wzniesienie – Czarnkowie (223 m n.p.m.), jak i najniżej położony teren w Ogartowie (63,9 m n.p.m.). Najbardziej wyniesionymi, powyżej 180 m n.p.m. są tereny położone na północ od jezior Drawsko i Siecino. Znacznie wyniesionymi są również wzgórza położone na północ od jezior Żerdno i Komorze, z kulminacjami: Spyczyna Góra (203 m n.p.m.) i Kukówka (206,2 m n.p.m.). Niżej położony jest obszar na południe od linii Złocieniec-Czaplinek.

3. Wody powierzchniowe

Sieć rzeczna

Obszar Drawskiego Parku Krajobrazowego położony jest w przeważającej części (około 85% powierzchni) w zlewni rzeki Drawy, z której wody za pośrednictwem Noteci, Warty i Odry odprowadzane są do morza Bałtyckiego. Niewielki obszar zlewni jeziora Komorze poprzez rzekę Piławkę posiada odpływ do rzeki Gwdy, będącej dopływem Noteci. Północna i północno-wschodnia część Parku leży w zlewni rzeki Dębnicy, odprowadzającej wody za pośrednictwem rzeki Parsęty do morza Bałtyckiego.

Rzeka Drawa będąca największą rzeką Parku posiada długość 199 km, zaś powierzchnię zlewni 3198 km2. Źródła Drawy leżą w pasie wzniesień morenowych, w wąskiej i głęboko wciętej w teren rynnie położonej około 7 km na południe od Połczyna Zdroju. W partii źródłowej rzeka przepływa przez pięć niewielkich jezior (Krzywe, Krąg, Długie, Głębokie, Małe) położonych w Dolinie Pięciu Jezior.

Różnice wysokości pomiędzy dnem doliny a otaczającą ją wysoczyzną, dochodzą do 60 m. Stoki doliny w większości pokrywa buczyna. Wyjątkowo atrakcyjne pod względem krajobrazowym partie źródłowe Drawy objęte zostały ochroną rezerwatową, jako rezerwat krajobrazowy Dolina Pięciu Jezior. Malowniczość tego terenu wzbogaca również wstęga drogi wojewódzkiej na odcinku Połczyn Zdrój – Czaplinek prowadzonej doliną Drawy. Po pokonaniu wzgórz morenowych, rzeka płynie szerokim korytem stając się typową rzeką nizinną. Na trasie przepływu Drawy, leży większość dużych jezior Parku: Prosino, Żerdno, Drawsko, Rzepowskie, Krosino. Od miejscowości Stare Drawsko, rzeką Drawą prowadzi szlak kajakowy im. Ks. Kardynała Karola Wojtyły aż do miejscowości Krzyż położonej przy ujściu Drawy do Noteci. Najważniejszymi dopływami Drawy na terenie Parku i jego otuliny są: Kokna z Rakonem, Wąsawa i Miedznik.

Drugą pod względem wielkości rzeką Parku jest Dębnica wypływająca z jeziora Kolbackiego. Na trasie przepływu rzeki leżą jeziora: Dębno i Koprzywno. Szczególnie malowniczy odcinek rzeki w rejonie miejscowości Uradz jest  objęty ochroną rezerwatową. Nosi on nazwę Przełom rzeki Dębnicy. Ważniejsze dopływy Dębnicy to: Bliska Struga i Wogra. Ich źródła leżą w pasie wzniesień morenowych a górne biegi z głęboko wciętymi w teren dolinami, wzbogacają walory krajobrazowe tego terenu.

Rzeka Piławka leżąca w zlewni Gwdy wypływa z jeziora Komorze. W granicach otuliny Parku przepływa przez jeziora: Rakowo, Lubicko Małe, Brody. Trasą Piławki prowadzi atrakcyjny szlak kajakowy do położonego poza Parkiem jeziora Pile i dalej do rzeki Gwdy i Noteci. Szlak ten rozpoczyna się na jeziorze Żerdno w Starym Drawsku. Ponieważ jeziora Żerdno i Komorze nie mają połączenia, konieczny jest na tym odcinku przewóz sprzętu.

4. Jeziora

Drawski Park Krajobrazowy charakteryzuje bogactwo jezior. Ogółem na tym terenie występuje 47 jezior o powierzchni przekraczającej 1 ha, łączna powierzchnia tych jezior wynosi 4043,8 ha co stanowi 10% powierzchni Parku. Na terenie otuliny występuje 30 jezior o powierzchni powyżej 1 ha. Łączna ich powierzchnia wynosi 795 ha. Jeziora Parku są niezwykle zróżnicowane, nie tylko pod względem wielkości i kształtu mis jeziornych ale także genezy zagłębień, które wypełniają.W krajobrazie Parku szczególną rolę odgrywają jeziora rynnowe charakteryzujące się dużymi powierzchniami, znacznymi głębokościami oraz urozmaiconą linią brzegową. Należą tu m.in.: Drawsko, Siecino, Komorze, Wilczkowo, Żerdno, Krosino. Ewenementem jest jezioro Drawsko stanowiące unikalną kombinację krzyżujących się rynien radialnych i marginalnych. Jeziora rynnowe charakteryzują się wyjątkowo czystymi wodami.

Charakterystycznymi dla obszaru Pomorza i niezwykle cennymi pod względem przyrodniczym są występujące w Parku i w jego otulinie jeziora lobeliowe, charakteryzujące się niezwykłą czystością wód oraz występowaniem roślinności reliktowej. Należą do nich m.in.: Czarnówek objęte ochroną rezerwatową, Kapka, Leśniówek i Kaleńskie.

Charakterystyka większych jezior Parku:

Jezioro Drawsko – jest największym i najgłębszym jeziorem Pojezierza Drawskiego. Jego powierzchnia wynosi 1871,5 ha a maksymalna głębokość 79,7 m. Pod względem głębokości Drawsko jest drugim jeziorem w kraju. Drawsko charakteryzuje się bardzo rozbudowaną linią brzegową, której długość wynosi 76 km. Posiada ono kilka głęboko wciętych w teren zatok (m.in. Henrykowska, Rękawicka, Kluczewska) oraz kilka półwyspów (Drawsko, Gardno, Wyżawa, Szerżawa i inne). Na jeziorze znajduje się 13 niewielkich wysp oraz jedna duża – Bielawa o powierzchni 79,5 ha, posiadająca stałych mieszkańców. Pod względem wielkości jest to piąta wyspa w kraju. Na wyspie Samotnej, położonej w bliskim sąsiedztwie Bielawy, istnieje kolonia kormoranów. Brzegi jeziora, na wielu odcinkach mają charakter klifów a ich wysokość dochodzi nawet do około 40 m nad poziom lustra wody. Tylko w niewielkim stopniu są zalesione. Przez jezioro przepływa rzeka Drawa. Jej wpływ znajduje się w Starym Drawsku a wypływ od strony Rzepowa. Na jeziorze spotkać można wiele gatunków ptaków wodnych, polującego bielika i ślady żerowania bobrów. W jeziorze żyje reliktowy skorupiak.

Jezioro Siecino – o powierzchni 740 ha i maksymalnej głębokości 45 m. Długość jeziora wynosi 7 km a długość linii brzegowej ponad 23 km. Na jeziorze znajdują się dwie wyspy: Ostrów i Kępa, na której projektuje się utworzenie rezerwatu leśno-florystycznego. Wyspa Ostrów połączona została z brzegiem za pomocą grobli. Brzegi wysp oraz część brzegów jeziora mają charakter klifów. Na jeziorze spotkać można wiele gatunków ptaków wodnych, w tym kormorany, tracze i gągoły.

Jezioro Komorze – o powierzchni wynoszącej 416,7 ha i maksymalnej głębokości 35 m. Linia brzegowa jest tu mocno urozmaicona i liczy 23 km. Długość jeziora wynosi 7 km. Na jeziorze znajdują się cztery niewielkie wyspy, na których spotkać można ślady żerowania bobrów. Brzegi jeziora na znacznej długości są klifowe i zalesione. Z jeziora wypływa rzeka Piławka. Jezioro jest doskonałym siedliskiem dla ptaków wodnych a także terenem łowieckim bielików.

Jezioro Wilczkowo – o powierzchni 300 ha i maksymalnej głębokości 27 m. Brzegi jeziora są mocno urozmaicone i prawie w całości zalesione. Na wielu odcinkach brzeg jest klifowy. Długość jeziora wynosi 4 km. Jezioro posiada połączenie z rzeką Drawą.

Jezioro Żerdno – o powierzchni 205 ha i maksymalnej głębokości 36 m. Przez jezioro przepływa rzeka Drawa. Jej wpływ znajduje się w miejscowości Żerdno a wypływ w miejscowości Stare Drawsko. Jezioro Żerdno jest dawną zatoką jeziora Drawsko. Długość jeziora wynosi 3 km. Niektóre odcinki południowego i północnego brzegu mają charakter klifów.

Jezioro Krosino – o powierzchni 177 ha i maksymalnej głębokości 17 m. Przez jezioro przepływa rzeka Drawa. Wpływ znajduje się w miejscowości Głęboczek a wypływ w miejscowości Budowo. Przez jezioro przebiega szlak kajakowy im. Ks. Kardynała Karola Wojtyły. Długość jeziora wynosi 4,5 km. Brzegi na niektórych odcinkach są klifowe, w dużej części zalesione.

5. Klimat

Obszar Drawskiego Parku Krajobrazowego zaliczany jest pod względem klimatycznym do dziedziny bałtyckiej odznaczającej się silniejszymi wpływami oceanicznymi w porównaniu z klimatem innych rejonów Polski. Sąsiedztwo Bałtyku wpływa na ocieplenie zim i ochłodzenie okresu letniego. W rejonizacji klimatycznej według Prawdzica teren Parku włączony został do dwóch krain klimatycznych: krainy III-północny pas Pojezierza Pomorskiego i krainy V-środkowy pas Pojezierza Pomorskiego.

Ważną cechą klimatu są stosunki termiczne. Temperatura jest dość ściśle związana z hipsometrią terenu. Dość duża wysokość względna terenu Parku wpływa na obniżenie wartości temperatur w tym rejonie. Średnia temperatura okresu maj-lipiec wynosi 14.4°C i jest o przeszło 1°C niższa od temperatury okolic Wałcza. Temperatura roczna waha się w granicach 7,0–7,3°C. Liczba dni gorących w roku (o temperaturze maksymalnej >25°C) wynosi od 18 do 22. Długość okresu wegetacyjnego (dni o temperaturze średniej od 5°C) wynosi 208–215 dni, a początek tego okresu przypada na 7–10 kwietnia. Początek zimy przypada na okres od 13 grudnia do 2 stycznia, a jej dłpugość wynosi 65–90 dni.

Istotnym elementem klimatu są opady atmosferyczne. Teren Parku charakteryzuje się zróżnicowanym rozmieszczeniem opadów, szczególnie w okresie letnim. Północno-zachodnie zbocza wzgórz morenowych otrzymują najwięcej opadów rocznie. Natomiast na zboczach południowo-wschodnich „zasłoniętych” od deszczonośnych wiatrów zachodnich sumy opadów są znacznie mniejsze. W Połczynie Zdroju suma opadów rocznych wynosi 711 mm natomiast w okolicach Szczecinka – jedynie 604 mm. Najmniej opadów notuje się w maju, a najwięcej w lipcu. Park, jak i całe Pojezierze Drawskie, charakteryzuje się dużą wilgotnością względną powietrza osiągającą w skali rocznej 81 %, jej maksimum przypada na miesiące jesienne. Wysoką wilgotnością odznaczają się tereny położone w dolinach i w pobliżu dużych jezior.

W Drawskim Parku Krajobrazowym przeważają wiatry zachodnie, dominujące w okresach letnim i jesiennym. Zimą najczęstsze są wiatry południowo-zachodnie. W marcu dominują suche i mroźne wiatry z kierunków wschodnich i północno-wschodnich. Najmniejsze zachmurzenie i równocześnie największa liczba dni pogodnych występuje w maju, w czerwcu oraz we wrześniu.

6. Gleby

Gleby Drawskiego Parku Krajobrazowego powstały głównie z osadów pozostawionych przez lodowiec i jego wody roztopowe. Charakterystycznymi typami gleb dla tego terenu są: gleby brunatne, bielicowe i pseudobielicowe, powstałe na glinach zwałowych, piaskach słabogliniastych i gliniastych. Obszar Parku odznacza się dużą mozaikowatością gleb. Większe kompleksy gleb brunatnych występują na południe od Połczyna Zdroju, między jeziorami Siecino i Drawsko i na południe od jezior Żerdno i Komorze. Zwarty kompleks gleb brunatnych, wytworzony z utworów pyłowych pochodzenia wodnego, występuje w okolicy Złocieńca. Występowanie gleb brunatnych pokrywa się przeważnie z zasięgiem lasów liściastych Parku. Ze względu na żyzność gleby brunatne wykorzystywane są głównie do celów rolniczych. Typowy profil gleby brunatnej kwaśnej został objęty ochroną prawną w rezerwacie przyrody nieożywionej (typ: geologiczny i glebowy) Brunatna Gleba.

Lokalizacja gleb bielicowych związana jest z występowaniem sandrów. Ten typ gleb, związany z drzewostanami iglastymi Parku, charakteryzuje się kwaśnym odczynem i małą zawartością próchnicy. Zwarty kompleks gleb bielicowych występuje na zachód od jeziora Siecino i na północ od jeziora Komorze. Wśród gleb brunatnych i bielicowych wytworzyły się gleby pseudobielicowe, związane z drzewostanami mieszanymi.

Gleby powstałe na podłożu holoceńskim występują jedynie w większych rynnach polodowcowych. Należą do nich gleby hydromorficzne utworzone z torfów i gytii. Zajmują one duże powierzchnie dolin rzecznych, basenów pojeziernych i obniżeń terenu. Utworzone zostały w warunkach dużego uwilgocenia i przy udziale roślinności bagiennej. Niewielką część powierzchni Parku zajmują mady powstałe z osadów rzecznych.

 

Źródło: Zespół Parków Krajobrazowych

Kontakt:

Siedziba

ul. Starzyńskiego 3–4
70–506 Szczecin
tel.: 91 48 17 120
fax: 91 48 17 121
e-mail: sekretariat@zpkwz.pl

Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych

Dorota Janicka
Tel. (sekretariat)  91 48 17 120
Tel. 91 48 17  125
djanicka@zpkwz.pl

Dyrektor Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Zachodniopomorskiego przyjmuje w sprawie skarg i wniosków w poniedziałki w godz. 8:00–15:45.

Główny Księgowy

Elżbieta Typańska
Tel. 91 48 17 124
etypanska@zpkwz.pl

Główny Specjalista do spraw ochrony przyrody, edukacji, turystyki i rekreacji

Igor Szakowski
Tel. 91 48 17 135
iszakowski@zpkwz.pl

Specjalista do spraw turystyki i rekreacji

Justyna Sławińska
Tel. 91 48 17 133
jslawinska@zpkwz.pl

Starszy Specjalista do spraw ochrony przyrody i współpracy międzynarodowej

Karolina Bloom
Tel. 91 48 17 123
kbloom@zpkwz.pl

Specjalista do spraw edukacji

Magdalena Wróblewska
Tel. 91 48 17 126
mwroblewska@zpkwz.pl

Stanowisko do spraw kadrowo-księgowych

Magdalena Krawczyk
Tel. 91 48 17 120
mkrawczyk@zpkwz.pl

Starszy specjalista do spraw ochrony środowiska, edukacji, turystyki i rekreacji

Agata Suchta

Tel. 91 48 17 135

asuchta@zpkwz.pl

Strażnik

Tomasz Cerebież-Tarabicki
Tel. 91 48 17 131
ttarabicki@zpkwz.pl